Όλες γνωρίζουμε το τεστ Παπ, αλλά πόσες είναι αυτές που εξετάζονται συστηματικά; Η απλή, αλλά θαυματουργή εξέταση του Έλληνα επιστήμονα, είναι η μόνη αναγνωρισμένη εξέταση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας για την πρόληψη του καρκίνου. Δεν κοστίζει, αφού μπορεί να στην καλύψει το ταμείο σου κι όμως, στην Ελλάδα η πλειοψηφία των γυναικών δεν φροντίζουν να κάνουν την εξέταση.
Μιλάμε με τον γυναικολόγο Θεόδωρο Φυτρόπουλο και σου δίνουμε όλες τις πληροφορίες που πρέπει να γνωρίζεις για το τεστ Παπ. Tι ακριβώς είναι, πως γίνεται και κάθε πότε πρέπει να το επαναλαμβάνεις;
Λίγα στατιστικά για να ξέρουμε που βρισκόμαστε
Πριν από όλα όμως, καλό είναι να ξέρεις πως στη χώρα μας, σύμφωνα με τις επίσημες αρχές, αναφέρονται κάθε χρόνο 600 νέα κρούσματα καρκίνου του τραχήλου και κόλπου της μήτρας. Παρά το γεγονός πως το τεστ καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ, μόλις το 25 με 30% των σεξουαλικά ενεργών γυναικών ελέγχεται συστηματικά με ΠΑΠ τεστ.
Οι πιο πολλές γυναίκες είτε αποφεύγουν την εξέταση γιατί ντρέπονται, είτε αγνοούν τι είναι ακριβώς το τεστ ΠΑΠ, είτε φοβούνται να πάνε στο γιατρό. Κι όμως ο γυναικολόγος είναι κατηγορηματικός. “Το τεστ ΠΑΠ μείωσε σε γυναίκες που πραγματοποιείται συστηματικά τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Το εμβόλιο κατά του HPV σε συνδυασμό με το τεστ Παπ, βοήθησε στη μείωση κατά 20% τα κρούσματα καρκίνου. Ποσοστό θεαματικό αν αναλογιστεί κανείς πως μιλάμε για εκατομμύρια ζωές”!
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟ ΤΕΣΤ ΠΑΠ
Τι είναι το τεστ Παπανικολάου;
Τεστ Παπανικολάου ονομάζεται μια κυτταρολογική εξέταση. Ένας έλεγχος των κυττάρων στην γενετική περιοχή. Οι πληροφορίες που μας δίνει είναι σε τι κατάσταση βρίσκονται τα κύτταρα που έχουμε ελέγξει. Είναι μια βασική εξέταση χαμηλού κόστους, που ελέγχει μεγάλες μάζες πληθυσμού. Φθηνή, σύντομη και απλή διαδικασία.
Πώς γίνεται;
Η λήψη των κυττάρων γίνεται με τον εξής τρόπο: Μπαίνουμε στον κόλπο από όπου αφαιρούμε μια στιβάδα κυττάρων από την περιοχή του κόλπου. Μια άλλη στιβάδα από το επίπεδο του τραχήλου της μήτρας, από την εξωτερική του επιφάνεια. Και τρίτον, μία τελευταία στιβάδα κυττάρων, που λαμβάνεται με ένα ειδικό βουρτσάκι, από την εσωτερική περιοχή του τραχήλου, την ενδοτράχηλο.
Τι είναι αυτό που ελέγχει μια τέτοια εξέταση;
Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι θα κάνουν τεστ Παπανικολάου για να δουν αν έχουν κάποιο μικρόβιο. Το τεστ δεν είναι μικροβιολογική εξέταση, δεν ανιχνεύει μικρόβια. Ανιχνεύει την κατάσταση των κυττάρων που θα πρέπει να είναι φυσιολογικά. Πραγματοποιείται για να δούμε αλλοιώσεις στα κύτταρα. Αν τα κύτταρα έχουν υποστεί κάποια βλάβη τέτοια, που να οδηγεί σε καρκινικές αλλοιώσεις. Σε προκαρκινικές αλλοιώσεις αρχικά ή για να διαγνώσουμε αν υπάρχει καρκίνος.
Κάθε πότε πρέπει να επαναλαμβάνεται;
Πρέπει να επαναλαμβάνεται σε ετήσια βάση, δηλαδή μία φορά το χρόνο. Μία γυναίκα που επισκέπτεται κάθε χρόνο το γυναικολόγο της και κάνει κάθε χρόνο τεστ παπ, δεν θα πάθει ποτέ καρκίνο στον τράχηλο. Μπορεί να γίνει τις ημέρες της περιόδου;
Το τεστ ΔΕΝ μπορεί να πραγματοποιηθεί κατά τη φάση της εμμηνορρυσίας, δηλαδή όταν έχουμε περίοδο. Αυτό είναι ευκόλως αντιληπτό, διότι δεν μπορείς να πάρεις κύτταρα από μια περιοχή που αιμορραγεί. Έτσι λοιπόν θα περιμένουμε τη λήξη της περιόδου. Ιδανικός είναι ο χρόνος κοντά στο μέσον του κύκλου. Αν έχουμε έναν φυσιολογικό κύκλο 28 ημερών, πολύ καλός χρονικός ορίζοντας για να κάνουμε ένα τεστ είναι κοντά στην ωοθηλακορηξία. Αυτή την περίοδο ανοίγει ο τράχηλος για να γονιμοποιηθεί το ωάριο και έτσι πολύ πιο εύκολα μπορούμε να προσλάβουμε κάποια κύτταρα από την περιοχή.
Πρέπει να απέχει μια γυναίκα από το σεξ για να κάνει το τεστ;
Είναι σημαντικό να τηρούμε την αποχή του διημέρου ή τριημέρου. Είναι σημαντικό, γιατί μπορεί να αλλοιωθούν τα κύτταρα ή μπορεί να προκληθούν μικροτραυματισμοί από την σεξουαλική επαφή. Βεβαίως και η μετακίνηση των κυττάρων από την είσοδο και την έξοδο του πέους, δεν μας αφήνει να έχουμε μια αντικειμενική κατόπτευση της περιοχής όσον αφορά τη λήψη των κυττάρων που εμείς επιθυμούμε.
Τι είναι αυτό που προλαμβάνει;
Το τεστ προλαμβάνει όλες τις μορφές καρκίνου του τραχήλου και του κόλπου της μήτρας. Γι’ αυτό το λόγο άλλωστε ελέγχουμε και αυτές τις περιοχές. Αν μια γυναίκα κάνει περιοδικά και τακτικά τον έλεγχό της είναι αδύνατο να υπάρξει ένας καρκίνος σε επίπεδο τραχήλου και να μην διαγνωσθεί. Αρκεί να τηρείται η επαναληψιμότητα του έτους. Δεν μπορεί μια γυναίκα που έχει εντελώς φυσιολογικά κύτταρα, μέσα σε 12 μήνες να παρουσιάσει καρκινικά κύτταρα.
Σε ποια ηλικία πρέπει να ξεκινήσει το τεστ μια γυναίκα και πότε μπορεί να σταματήσει;
Το τεστ πρέπει να ξεκινήσει 8 με 12 μήνες μετά την πρώτη σεξουαλική δραστηριότητα. Αν δηλαδή μια γυναίκα έχει την πρώτη της επαφή στα 14, στα 15 της χρόνια πρέπει να ξεκινήσει να κάνει την εξέταση Παπανικολάου. Αν έχει την πρώτη της σεξουαλική επαφή στα 28 της, στα 29 της χρόνια πρέπει να κάνει τεστ ΠΑΠ. Αν αυτή η επαφή γίνει στα 40, τότε το τεστ πρέπει να γίνει στα 41.
Μια γυναίκα πρέπει να κάνει εξέταση κάθε χρόνο, όσο είναι σεξουαλικά ενεργή. Όταν μια γυναίκα είναι στην εμμηνόπαυση για αρκετά χρόνια, δεν αλλάζει συντρόφους, αλλά έχει σεξουαλική επαφή, μπορεί να μεταφέρει το τεστ Παπ στη διετία. Αν δεν έχει επαφή και είναι πολλά χρόνια στην εμμηνόπαυση, δηλαδή είναι σε ηλικία 75-80 ετών, εκεί θα μπορούσαμε να πούμε ότι δεν είναι απαραίτητο να πραγματοποιείται το τεστ Παπ.
Σημείωση: Γενικά οι νέες κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Υπουργείου Υγείας είναι πως η εξέταση ενδείκνυται σε γυναίκες ηλικίας από 21 έως 65 ετών ανά τριετία (σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δημοσιεύματα των εφημερίδων). Αυτό όμως είναι μια γενική οδηγία και κάθε γιατρός έχει το δικαίωμα να συστήσει ετήσιο έλεγχο, με σημείο αναφοράς την πρώτη σεξουαλική επαφή.
Τι να περιμένεις από τα αποτελέσματα;
Εαν το τεστ παπ είναι φυσιολογικό, σίγουρα δεν υπάρχει πρόβλημα. Και φυσικά τότε δεν χρειάζεται να κάνουμε τίποτα. Εαν έχουμε παθολογικά ευρήματα τα επόμενα βήματα είναι η κολποσκόπηση, βιοψίες με κολποσκοπική καθοδήγηση ή ακόμη και πιο επεμβατικές διαδικασίες. Η κολποσκόπηση είναι μια παραπάνω διαδικασία με την οποία μπορούμε να κατοπτεύσουμε με μικροσκόπιο την περιοχή του κόλπου και να χαρτογραφήσουμε ενδεχόμενες αλλοιώσεις στην περιοχή.
