Απρόσμενες ανακαλύψεις αναδύονται όλη την ώρα. Πρόσφατα, Αιγύπτιοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν κάποια τρομερά κομμάτια της αρχαίας ιστορίας – συμπεριλαμβανομένου ενός αγάλματος του μεγάλου Φαραώ, που ήταν κρυμμένο σε μια φτωχογειτονιά του Καΐρου. Άλλοι αρχαιολόγοι, χρησιμοποίησαν δορυφορικές εικόνες για να ανακαλύψουν τους οικισμούς των Βίκινγκς, κατά μήκος της ακτής του νησιού της Νέας Γης του Καναδά. Αλλά στη Σκωτία, οι κάτοικοι των νησιών Orkeny ανακάλυψαν κάτι ιδιαίτερο μετά από μια τρομερή καταιγίδα.
Κάτω από την άμμο, βρήκαν ένα ιστορικό οικισμό. Καθώς τα νέα της ανακάλυψης εξαπλώθηκαν, οι αρχαιολόγοι άρχισαν την εξερεύνηση. Αλλά αυτό που βρήκαν, ήταν πολύ μεγάλη έκπληξη για όλους. Ο μυστικός οικισμός, καταλαμβάνονταν από περίπου 50 με 100 άτομα, περισσότερα από 4.500 με 5.100 χρόνια πριν… Τώρα που ο οικισμός έχει ανασκαφεί και διερευνηθεί, έχει ονομαστεί Skara Brae. Και αυτός είναι χωρίς αμφιβολία, ο παλαιότερος οικισμός στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ο αρχαιολόγος Nick Card, διευθυντής της ανασκαφής με το Ινστιτούτο Αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο των Highlands & Islands, δήλωσε ότι ο Skara Brae είναι ένα από τα καλύτερα ευρήματα στον κόσμο.
«Αυτός, έχει σχεδόν το μέγεθος ορισμένων μεγάλων αρχαιολογικών τοποθεσιών της Μεσογείου, όπως είναι η Ακρόπολη στην Ελλάδα, αν και αυτές οι δομές είναι 2.500 χρόνια παλαιότερες», είπε ο Card. «Όπως και στην Ακρόπολη, αυτό χτίστηκε για να κυριαρχεί στο τοπίο, για να εντυπωσιάσει, να προκαλέσει δέος, να εμπνεύσει, ίσως ακόμη και να εκφοβίσει όποιον το έβλεπε. Οι άνθρωποι που έχτισαν αυτό το πράγμα, είχαν μεγάλες ιδέες».
Επειδή ο Skara Brae ήταν καλυμμένος με άμμο για χιλιάδες χρόνια, διατηρήθηκε σε σχεδόν άριστη κατάσταση. Οι αρχαιολόγοι ήταν στην ευχάριστη θέση να βρουν το αρχαίο κομμάτι της ιστορίας σε σχετικά καλή κατάσταση. Τα σπίτια στον οικισμό συνδέονταν μέσα από σήραγγες και κάθε μικρή ιδιοκτησία είχε τη δική της τουαλέτα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι αυτό ήταν κατά τη διάρκεια της λίθινης εποχής, οι κάτοικοι του Skara Brae είχαν μια σχετική πολυτέλεια. Ωστόσο, οι τουαλέτες δεν ήταν η μόνη έκπληξη που έκρυβε ο μυστικός υπόγειος οικισμός. Ένα κρεβάτι ήταν πάντα μεγαλύτερο από τα άλλα στο δωμάτιο.
Οι αρχαιολόγοι ακόμα δεν ξέρουν το γιατί. Ενώ οι θεωρίες αφθονούν, καμία δεν έχει αποδειχθεί. Βρήκαν επίσης μια τέλεια κατασκευασμένη πέτρινη μπάλα. Αλλά αυτή παραμένει μυστήριο. Δεν ξέρουν γιατί και πώς ήταν κατασκευασμένη. Και ενώ αυτά τα μυστηριώδη αντικείμενα είναι αρκετά περίεργα, ένα τελευταίο μυστήριο κρατά τους αρχαιολόγους σε αγωνία. Ποιοι ήταν οι χωρικοί και γιατί εγκαταλείφθηκε ο οικισμός; Ας ελπίσουμε, ότι θα μπορέσουν να καταλήξουν σε αυτές τις απαντήσεις σύντομα. Σύμφωνα με το VistiScotland.com:
«Ο Skara Brae κατοικούνταν πριν να χτιστούν οι πυραμίδες της Αιγύπτου. Είναι περίπου 5.000 ετών. Αλλά δεν είναι η ηλικία του και μόνο που το κάνει τόσο αξιόλογο και σημαντικό. Είναι ο βαθμός στον οποίο έχει διατηρηθεί. Οι δομές αυτού του ημι-υπόγειου χωριού, σώζονται σε εντυπωσιακή κατάσταση. Τα έπιπλα στα σπίτια του χωριού, είναι εκπληκτικά. Πουθενά αλλού στη Βόρεια Ευρώπη, δεν είμαστε σε θέση να δούμε τόσο ζωντανά το πώς οι πρόγονοί μας ζούσαν πραγματικά.»